Hoe schakel ik ecosysteemdiensten in?

Zo doen zij het

Planoloog Rob Krabbenborg van stad Geel

"Het gedachtengoed en de kaarten rond de ecosysteemdiensten bieden een waardevol inzicht in de waarde en het meest gewenste gebruik van de bodem. Ze helpen ons in Geel bij de oefening waar we welke openruimtefuncties het beste kunnen aanbieden. Vaak wordt open ruimte in een stad gezien als ‘restruimte, of toekomstgrond’ en wij benadrukken dat juist ook de openruimtefuncties in een stedelijke omgeving zeer waardevol zijn. Zeker ook voor flora en fauna en als ademruimte voor bewoners.”

Verschillende doelen

Als overheid kan je ecosysteemdiensten inschakelen om verschillende doelen te bereiken:

• Als inspiratie, vroeg in het planningsproces. De kaarten tonen de natuurlijke sterktes van een bepaald (deel)gebied. Zo kan je daar in de rest van het planningsproces rekening mee houden. Een voorbeeld: de kaarten tonen het aantal liter water dat infiltreert in een gebied, zo kan je hiermee rekening houden en wateroverlast vermijden, ook na de inrichting van het gebied. Niet elke locatie leent zich voor elke invulling: een gebied dat oplicht voor waterberging zal zijn uitdagingen meebrengen om te worden ingericht als bedrijventerrein of woonzone. Of het verharden van een belangrijk gebied voor waterinfiltratie kan wateroverlast veroorzaken.
• Om een objectieve keuze te kunnen maken over de functies en invulling van een perceel. Bijvoorbeeld: een boseigenaar die een keuze moet maken tussen naaldhout of loofhout. Bovenaan deze pagina lees je hoe Bosgroep Zuiderkempen dit doet.
• Als overtuigingsmiddel en voor communicatie: zo kan je de eventuele negatieve perceptie van een boom in de dorpskern (die zorgt voor vuile bladeren in de herfst) ombuigen naar een positieve perceptie, door te focussen op de schaduw en zuivere lucht die de boom biedt. Een landbouwer is misschien minder enthousiast om houtkanten aan te planten voor vleermuizen, maar wel voor windvang, als houtbron of om een steentje bij te dragen aan het klimaat.
• Om de blik te verruimen en ook de andere kansen te zien van een bepaald gebied: een bosgebied is misschien ook erg geschikt om water op te houden, of een onbebouwd perceel blijkt waardevol omdat het water opvangt van de omringende percelen.
• Om te sensibiliseren en informeren. Je kan burgers bewustmaken van het groen in hun omgeving en hen stimuleren om de groene ruimte te ontdekken, zoals gemeente Meerhout deed met de tragewegenkaart. Of inzetten op recreatie zodat burgers het landschap en erfgoed in hun streek (her)ontdekken. Een mooi voorbeeld hiervan is de publicatie ‘Sporen in het Zand’.

Ondersteuning op maat

Werken met ecosysteemdiensten kwam in een stroomversnelling door projecten zoals Ecoplan, het Natuurrapport (INBO) en de natuurwaardeverkenner. Deze projecten vertaalden de informatie uit wetenschappelijke publicaties naar duidelijk leesbare tools zoals kaarten. De informatie van minstens 18 ecosysteemdiensten werd zo gebundeld en gratis ter beschikking gesteld.

Om al deze informatie op een overzichtelijke manier aan te bieden, ontwikkelde de provincie een kaartenbundel. Deze bundel kan op maat van elke stad en gemeente aangeboden worden. Zo krijg je een helder beeld van de verschillende ecosysteemdiensten die al aanwezig zijn en de mate waarin ze een rol kunnen spelen in het beleid.

Benieuwd wat ecosysteemdiensten voor jouw stad of gemeente kunnen betekenen? We komen graag langs voor een eerste toelichting en een advies op maat.