Het project komt geen seconde te vroeg. Het is het resultaat van een unieke samenwerking tussen de Federale Diensten van de gouverneur, de Dienst Mobiliteit van de provincie, de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) en Ouders van Verongelukte Kinderen vzw (OVK). Zolang er een dode of zwaargewonde valt in en door het verkeer, is euforie misplaatst. Een doelstelling die ‘streeft’ naar weliswaar maximum 420 verkeersdoden blijft verbazen. Na de Veiligheidsconferentie van 2016, met als thema Verkeersveiligheid en innovatie, de goed ingeburgerde WODCA-controles en twee openingsredes over het thema, is het hoog tijd voor meer concrete actie. Vandaar het project Verkeersveilige gemeente provincie Antwerpen. Het gaat nog een stap verder dan sterke verkeersveiligheidsinitiatieven van VSV en OVK vzw. Van deelnemende gemeenten verwacht het zowel een inspannings- als resultaatsverbintenis. Inspanningen zijn goed en noodzakelijk. Resultaat: geen slachtoffers meer in en door het verkeer, is wat echt telt en wat ons allen zou moeten verbinden.

40 kandidaat-gemeenten, 16 geselecteerde gemeenten

Tot eind januari kregen alle gemeenten uit de provincie de tijd om zich kandidaat te stellen. De reacties waren erg positief. Maar liefst 40 gemeenten stelden zich kandidaat: Arendonk, Balen, Beerse, Berlaar, Bonheiden, Bornem, Borsbeek, Brecht, Edegem, Essen, Hemiksem, Herselt, Hoogstraten, Hove, Kalmthout, Kapellen, Kasterlee, Kontich, Lille, Lint, Malle, Meerhout, Mol, Nijlen, Oud-Turnhout, Puurs, Ranst, Ravels, Rijkevorsel, Rumst, Schelle, Sint-Amands, Turnhout, Vorselaar, Vosselaar, Wijnegem, Wuustwezel, Zandhoven en Zoersel.

Uit die groep werden vervolgens 16 gemeenten geselecteerd op basis van de ongevallencijfers uit 2015, 2016 en 2017 en de politiezones. Vanaf eind maart gaan zij als eerste van start met hun kosteloze begeleidingstraject. Meer concreet gaat het om Bornem, Borsbeek, Edegem, Essen, Hove, Kalmthout, Kapellen, Kontich, Puurs, Ravels, Rijkevorsel, Schelle, Sint-Amands, Vorselaar, Wijnegem en tot slot Wuustwezel. Na 2018 starten opnieuw 10 à 15 nieuwe gemeenten. Gemeenten die dit jaar niet werden geselecteerd, krijgen uiteraard een nieuwe kans.

Project Verkeersveilige gemeente provincie Antwerpen: een kosteloos begeleidingstraject

De 16 geselecteerde gemeenten starten hun kosteloze begeleidingstraject Verkeersveilige gemeente met SAVE steden & gemeenten en ondertekenen hun SAVE-charter bij OVK vzw. Als partner van VSV staat Studiebureau Tridée garant voor de coaching van de gemeenten en politie. Tridée en VSV voeren een grondig voorbereidend onderzoek en formuleren acties ter bevordering van de verkeersveiligheid in elke gemeente. Deze liggen aan de basis van een individueel SAVE-actieplan gebaseerd op zeven algemene doelstellingen.

Vervolgens zijn de gemeenten aan zet om die verkeersveiligheidsacties succesvol uit te voeren. Slagen ze daarin, dan behalen ze het SAVE-label, uitgereikt voor OVK vzw. In een derde en laatste fase begeleiden de dienst Mobiliteit van provincie Antwerpen en de Federale Diensten van de Gouverneur gemeenten intensief bij de verdere concrete uitwerking van de verkeersveiligheidsacties. De focus ligt dan zeer bewust en uitgesproken op meetbare resultaten en effecten. Gemeenten die hoog mikken, kunnen het ZERO-label halen.

In totaal zijn er drie ZERO-deellabels te verwerven. Het project Verkeersveilige gemeente voorziet niet in harde deadlines. Gemeenten werken dus op eigen tempo hun project Verkeersveilige gemeente af. Het project voorziet wel in een duidelijke en gedeelde doelstelling: ZERO doden en zwaargewonden in en door het verkeer.

Indien gemeenten meer dan ooit hun nek uitsteken om het verkeer veiliger te maken, kunnen ze de federale en Vlaamse overheid met nog meer recht en rede op hun verantwoordelijkheden wijzen voor een nog meer doorgedreven handhaving en veiliger gewestwegen. Maar als steeds zullen vooral ook alle weggebruikers rekening moeten houden met elkaar en in het bijzonder met fietsers, voetgangers en inzittenden.

De provincie Antwerpen neemt de coördinerende rol op. Met het project Verkeersveilige gemeente voegt het hier een luik aan toe. De provincie Antwerpen biedt een kosteloos coaching- en begeleidingstraject voor gemeenten aan om samen met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde en provincie verder te werken aan meer en betere verkeersveiligheid. Daarbij gaat het voor meetbare resultaten. Met de mobiliteitsstudies, de fietsbarometer en de Grote Fietsenquête heeft de provincie een grote expertise hierin opgebouwd. De opgedane kennis gebruikt de provincie Antwerpen nu graag voor het project Verkeersveilige gemeente. Samen met de waardevolle kennis van de partners, de Vlaamse Stichting Verkeerskunde en Ouders van Verongelukte kinderen.

90% van de wegen in Vlaanderen valt onder het beheer van steden en gemeenten. Lokale overheden zijn dan ook een onmisbare partner om de Vlaamse doelstellingen inzake verkeersveiligheid te realiseren. Een systematische aanpak die vertrekt van een grondige analyse kan hierin een grote meerwaarde betekenen en de efficiëntie van verkeersveiligheidsmaatregelen vergroten.
OVK ziet in deze samenwerking een uitgelezen kans om de ultieme doelstelling van haar project SAVE Steden & Gemeenten daadwerkelijk dichterbij te doen komen, namelijk dat lokale besturen op elk ogenblik en bij elke beleidsdaad of maatregel bewust met verkeersveiligheid bezig zijn.